Iedereen vond hem een soort knuffelmarokkaan. Wie weet zelfs een acceptabele schoonzoon. Hij was Prins Carnaval in Venlo en Jezus in de Passiespelen. Hoe geïntegreerd wil je hem hebben? Abbie Chalgoum ging er bijna aan onderdoor. Daarover vertelt hij heel knap en eerlijk in een solovoorstelling.
door Arnold Verplancke • scènefotografie > Ben van Duin
Het is geen vrolijk verhaal dat Abbie Chalgoum (Marrakech 1979) oproept in de solotoneelvoorstelling ‘Ik blijf bij je’. Maar het belangrijkste: hij kan het navertellen en doet dat ook, vooral als steun aan mensen die in soortgelijke situaties dreigen te belanden. Maar ook om begrip te kweken voor hun worsteling. Net als een geslaagde Nederlander formuleert hij zeven vinkjes. Maar bij hem zien ze er heel anders uit: kindermishandeling, huiselijk geweld, depressie, angststoornis, verslaving, zelfmoord, migratieachtergrond.
Belandde in twee volstrekt gescheiden werelden
Chalgoum kwam op zijn vierde naar Nederland met zijn moeder, broers en zusjes. Hun vader werkte hier al langer als gastarbeider. Zijn echte Arabische naam kon de juffrouw op school niet uitspreken, dus werd Abbie zijn roepnaam. Hij belandde in twee volstrekt gescheiden werelden en deed zijn uiterste best om erbij te horen in de Nederlandse maatschappij. Bleek uiteindelijk een gewaardeerde economieleraar, stond op de kandidatenlijst van de PvdA en werd notabene in carnavalsstad Venlo carnavalsprins en in de vijfjaarlijkse passiespelen van Tegelen Jezus zelf. Voor hem eigenlijk de profeet Isa, want hij was als moslim natuurlijk opgevoed met de koran.
Wat niemand wist – althans waar niemand oog voor had, naar vroeg of over doorvroeg – was de beroerde thuissituatie waarin de jonge Abbie opgroeide. De vader heerste als een ware tiran en zelfs sadist in huis. Hij mishandelde zijn kinderen als ze zich niet strikt en stipt aan zijn wensen en bevelen hielden. Ook zijn vrouw moest het ongenadig ontgelden als zij de kinderen beschermde. Het is schokkend als Abbie op het toneel vertelt hoe hij er getuige van was hoe zijn woedende vader zusje Latifa met een gloeiend hete spies aan haar voet brandmerkte. Op het gegil bonsde een buurman op de deur dat het afgelopen moest zijn. Had hij de politie maar gebeld, denkt de acteur nu. Zijn levensverhaal heeft hij eerder verwoord in een autobiografie, die ook Ik blijf bij je heet. De titel slaat op de troostende woorden van Latifa.
Flauwe grappen over Marokkanen
De ogenschijnlijk zo voorbeeldig geassimileerde Abbie raakt steeds meer met zichzelf in de knoop. Enerzijds gewaardeerd omdat hij zich zo aanpast, maar anderzijds voelt hij toch telkens dat hij er niet echt bij hoort. Zeker als zijn ‘Nederlandse’ collega’s flauwe grappen over Marokkanen maken en ze zeggen dat het natuurlijk niet op hem slaat. Hij hoort kennelijk nergens meer bij. Hij raakt in een depressie en vreselijk aan de drank. Om dat voor de buitenwereld af te schermen, moet hij van alles aan elkaar liegen. Totdat hij het niet meer volhoudt en zelfmoord de enige uitweg lijkt.
Chalgoum vertelt er eerlijk en ontroerend over. Soms zelfs met het zaallicht aan, zodat hij het publiek in de ogen kan kijken. Probeer niet te worden zoals anderen jou zien of willen zien, is zijn boodschap. Met Nietzsche zegt hij: ‘Du sollst der werden, wer du bist.’ Je moet weer je ware authentieke zelf worden, diegene voordat je er over nadacht en overal in verstrikt raakte.
‘Ik blijf bij je’ is in feite een reprise, omdat Chalgoum het stuk eind 2022 ook al heeft gespeeld in Venlo en Maastricht. Nu organiseert Toneelgroep Maastricht een landelijke tournee. Ik bewonderde de voorstelling in Het Speelhuis van Helmond, dat zich op de eigen site ‘het mooiste theater van Brabant’ noemt, en misschien niet ten onrechte. Na afloop kreeg het publiek volop gelegenheid aan de acteur vragen te stellen die hij even open en eerlijk beantwoordde als hij zijn leven had geschetst.
Voorstelling: Ik blijf bij je. Door: Toneelgroep Maastricht. Spel: Abbie Chalgoum. Tekst: Michel Sluysmans (tevens regie) en Alwin Grijsseels. Decorontwerp: Michiel Voet. Gezien: Speelhuis Helmond, 27 maart 2024.
Nog te zien:
10 april > Blauwe Kei • Veghel
11 april > De Kring • Roosendaal
13 april > Lux • Nijmegen
17 april > Schouwburg • Venray
18 april > Schouwburg • Tilburg
16 mei > Theater aan de Parade • Den Bosch
26 mei > Maaspoort • Venlo
© Brabant Cultureel 2024