De tweede dag van het jaar is traditiegetrouw de dag waarop historische documenten worden vrijgeven die vijfenzeventig jaar oud zijn en daarom tot op dat moment beperkt of helemaal niet toegankelijk waren. In de archiefwereld spreekt men wel van ‘openbaarheidsdag’. Het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC) in ’s-Hertogenbosch heeft een overzicht gemaakt van alle documenten uit 1948 die vanaf nu kunnen worden ingezien.
Wat opvalt, is dat nog veel archiefstukken betrekking hebben op de Tweede Wereldoorlog, namelijk waar het gaat om schadevergoedingen voor oorlogsgeweld, maar ook om de internering en berechting van NSB’ers en andere meelopers van de Duitse bezetter. Het huidige Nationaal Monument Kamp Vught was tijdens de oorlog een concentratiekamp, maar na de bevrijding werden er collaborateurs opgesloten. Die werden daar soms wreed behandeld, zo blijkt uit een vrijgegeven procesdossier van de Rechtbank ’s-Hertogenbosch. Wachtmeester L. stond in 1945 maandenlang aan het hoofd van de Interne Recherche en voerde in Vught een schrikbewind. Hij gebruikte stokken, stoelpoten en knuppels om gevangenen af te ranselen en drukte gloeiende sigaretten uit in hun ogen.
Niet alleen verdachte Nederlanders werden na de bevrijding opgesloten in Kamp Vught, aldus het BHIC. Ook Duitsers kwamen hier terecht, zoals een zekere Bernard en zijn vader, zo blijkt uit de vrijgekomen dossiers van de Gevangenissen in Breda. Deze joodse Duitsers waren eind jaren dertig naar Nederland gevlucht, waar zij zich (ondanks hun afkomst) aansloten bij de Sicherheitsdienst (SD). Vader en zoon verzamelden gegevens van andere joden, die vervolgens konden worden opgepakt en gedeporteerd. Velen hebben dit niet overleefd. (en)
Het overzicht van vrijgegeven documenten uit 1948 is te vinden op de website van het BHIC.