Bingewatchen, maar dan in de schouwburg. Het stuk ‘Augustus: Oklahoma’ heeft alles van een soapserie. De familie Weston valt van de ene ellende in de andere. En als je denkt: nu kan het niet erger, jawel hoor. Inclusief pauze drieënhalf uur lang.
door Arnold Verplancke • Scènefotografie > Ben van Duin
Een Amerikaanse familiesoap, zo laat het stuk zich het best omschrijven waarmee Toneelgroep Maastricht nu op tournee gaat. Het begint met een alcoholverslaafde vader en een permanent door de pillen versufte moeder. Vader Weston blijkt plotseling spoorloos verdwenen en daarom komen de drie dochters hun moeder steunen. Zij nemen natuurlijk hun aanhang mee. Dus verschijnen een schoonzoon, een vriend en een kleindochter op het toneel, plus een zus van de moeder met haar man en hun zoon. Tel daarbij nog een huishoudelijke hulp en een sheriff en je zit al gauw aan dertien rollen.
Samenwerking om bijzondere voorstellingen mogelijk te maken
Zo’n grote bezetting kan bijna geen enkel gezelschap zich permitteren. Vandaar dat Toneelgroep Maastricht samenwerking heeft gezocht en de Stichting Theateralliantie als coproducent in de arm heeft genomen. Daarin werken zeven grotere Nederlandse theaters samen om juist dit soort bijzondere voorstellingen mogelijk te maken en de financiële risico’s af te dekken. In onze provincie werkt het Chassé Theater in Breda daarin mee.
Door deze constructie is het mogelijk een grote cast samen te stellen van uitstekende acteurs en actrices. Die zijn ook nodig om alle verwikkelingen, hevige emoties en doortrapte spelletjes geloofwaardig in beeld te brengen. Ariane Schluter zet als de moeder een vrouw neer die ondanks alle pillen de rest van de familie altijd een stap voor is. Haar slechte jeugd heeft haar geleerd te manipuleren, te razen en te tieren, haar dochters te kleineren en vooral aan zichzelf te denken. Anneke Blok als haar zuster doet soms weinig voor haar onder en trapt met vals genoegen haar eigen zoon de grond in. Alleen tegen het einde komt haar man daartegen in opstand. Porgy Franssen speelt hem afgewogen. Ik genoot toen hij onverhoeds na de begrafenis van zijn zwager een gebed moest uitspreken en formuleren.
Want vader Weston is niet alleen verdwenen, maar blijkt zelfmoord te hebben gepleegd. En dat is nog maar het begin van alle ellende. Ongeveer iedereen maakt ruzie met iedereen. De drie zussen bakkeleien onderling heel wat af en hebben geen van allen zin om met de zorg van hun moeder opgescheept te worden. De een ligt bovendien in scheiding, omdat haar man iets heeft gedaan met een jongere vrouw, de ander komt met een nieuwe vriend aanzetten die stiekem begint te rommelen met een nichtje van veertien, hoewel zij zegt zestien te zijn. De derde zus heeft in het geheim iets met een neef van haar. En het kan allemaal nog gekker en erger worden.
Al dan niet besmuikt gelach in de zaal
Alle lof voor de spelers en speelsters die al deze ellende overtuigend op het toneel weten te zetten. Je moet er van houden: incest, overspel, jaloezie, gevloek en veel gevatte rotopmerkingen. Die cynische uitvallen op het toneel leiden tot heel wat gelach in de zaal, al dan niet besmuikt. Opmerkelijk genoeg lijken het vooral vrouwen die lol hebben als de moeder weer een dochter afzeikt, of de ene zus de andere.
Tussen de scènes door zingt Viktor Griffioen een paar Engelstalige country-achtige liedjes. Onder meer over de ‘schuldige grond’ die ooit van de indianen is ingepikt. Het dienstmeisje, dat nog net voor zijn verdwijnen door de vader is aangenomen, blijkt van indiaanse afkomst. Alleen met de uitgeraasde moeder blijft zij achter op wat eens haar familiegrond was.
Het decorontwerp van Michiel Vloet blijft ver weg van het realistische landhuis dat schrijver Tracy Letts voor zich zag. Voor de pauze suggereren trappetjes in het schuin oplopende toneelvlak nog wel verbindingen naar andere etages. Maar na de pauze blijken veel vloer- of dakplaten verdwenen en geven steigerpalen de ontluistering en onttakeling van de familie weer.
‘Augustus: Oklahoma’ van Tracy Letts. Door Toneelgroep Maastricht in samenwerking met de Theateralliantie. Regie: Michel Sluysmans. Uitvoerenden onder anderen Ariane Schluter, Wendell Jaspers, Hanne Arendzen, Myrthe Huber, Anneke Blok, Ali-Ben Horsting, Porgy Franssen, Yasmina Abdelmoumen. Gezien: première in Theater PLT Heerlen, 10 december 2023.
Nog te zien:
19-20 december 2023 > Schouwburg Tilburg
22-23 december 2023 > Chassé Breda
12-13 januari 2024 > Parktheater Eindhoven
1-3 maart 2024 > Stadsschouwburg Nijmegen
© Brabant Cultureel 2023