Hoe groter de liefde, hoe dieper de rouw. Nadat haar echtgenoot A.F.Th. van der Heijden de roman ‘Tonio’ schreef over hun verongelukte zoon, is het nu de beurt aan Mirjam Rotenstreich om een boek over hem uit te brengen. Zij doet het anders dan hij, maar maakt evengoed veel los bij de lezer.
door Peter van Vlerken
Het is op zich al knap dat Mirjam Rotenstreich überhaupt schrijft en zich niet laat ontmoedigen door het geniale talent van haar echtgenoot A.F.Th. van der Heijden. Eerder publiceerde zij een drietal romans. Haar nieuwe boek gaat over Tonio, over wie haar man de gelijknamige bestseller uitbracht.
Dat zij het aandurft na haar man te schrijven over hun enige zoon die op 20 mei 2010 bij een verkeersongeval in hun woonplaats Amsterdam om het leven kwam, is om dezelfde reden op voorhand te prijzen. Met haar boek Jij ontbreekt aan mij stapt zij voor het eerst uit de schaduw van haar man en vol in het licht van de schijnwerpers van de publiciteit. Waar Van der Heijden als gelauwerd requiemkunstenaar de romanvorm hanteerde, heeft Rotenstreich gekozen voor een bundeling van korte, dagboekachtige verslagjes van haar alsmaar voortdurende rouw. In ongepolijste vorm publiceerde zij die stukken eerder op Facebook.
Stop ermee! Ga weer leven!
Omdat ik een trouw volger van haar ben op dat medium las ik ze daarom al. Dat deed ik met toenemende bewondering, maar ik moet toegeven dat ik ook weleens heb verzucht: Stop ermee! Je hebt nu lang genoeg gerouwd! Ga weer leven! Probeer weer uit het leven te halen wat erin zit! Maar als ik, door ervaring wijs geworden, iets geleerd heb, dan is het dat je niet en nooit in andermans rouw mag treden. De een rouwt kort, de ander de rest van zijn of haar leven lang, zo persoonlijk is het rouwproces. Bovendien is dit wat na Tonio leven is voor Mirjam Rotenstreich: schrijven!
Hoe groter de liefde is, hoe dieper de rouw.
Bij het lezen van Jij ontbreekt aan mij moest ik af en toe denken aan een andere schrijfster, Carla Bogaards, van wie je nog maar weinig hoort de laatste jaren. Of zij het schreef, of zei in een interview dat ik ooit met haar had, weet ik niet meer, maar zij beweerde dat er gradaties bestaan in de liefde en dat er niets gaat boven de liefde tussen moeder en kind. Hoewel daar vast van alles op valt af te dingen, klinkt het bijna als een soort van algemene waarheid dat hoe groter de liefde is, hoe dieper de rouw. Hoe diep die rouw is, ook zoveel tijd na het overlijden van Tonio, maakt Mirjam Rotenstreich meer dan duidelijk en meer dan voelbaar voor haar lezers.
Ervoor waken niet in een depressie af te zinken
Rotenstreich schrijft hoe zij sinds de dood van haar zoon verkeert in een ‘tussentijd’ en in een ‘tussenwereld’ leeft, waarin zij ervoor moet waken niet in een depressie af te zinken en een ‘tussenmens’ te worden, niet dood, maar zeker ook niet levend. Waar menig ander er het zwijgen toe zou doen in het besef dat er geen woorden voor zijn, laat zij steeds weer opnieuw het peillood diep in haar gemoed zakken om vervolgens, hoe moeilijk dat ook is, haar verdriet te duiden.
Hoe persoonlijk het ook is, haar boek is hoe dan ook aan te bevelen aan eenieder die met het verlies van een dierbare te maken heeft gehad. Niet dat haar woorden je verlossen van het verdriet, ze helpen je wel de rouw beter te begrijpen.
Mirjam Rotenstreich, Jij ontbreekt aan mij. Amsterdam: De Geus 2023, 305 pp., ISBN 9789044549584, hb., € 24,99.
Singeluitgeverijen.nl > De Geus
Lees meer over A.F.Th. van der Heijden op Brabant Cultureel
© Brabant Cultureel 2023
De rouw wb een overleden kind duurt helaas je hele leven, het kind is uit jou voortgekomen en zodoende sterft er ook een deel van jou, het rouwen om een overleden kind is niet te vergelijken met een andere rouw, dat is waarom het zo moeilijk is voor de rouwende ouder, het is nergens mee te vergelijken en alleen te begrijpen door een ouder die hetzelfde meemaakt, daarom zo fijn dat Mirjam haar gevoelens op papier heeft weten te krijgen, de diepte van de rouw uit de taboesfeer weet te halen en daardoor enorm herkenbaar en troostend is