Het was voor het eerst in het vijfjarig bestaan van het 013 Cinecitta International Filmfestival dat er een documentaire op het programma stond. ‘Seven Winters in Tehran’ van de Duitse regisseur Steffi Niederzoll. En juist deze recent uitgebrachte productie werd door de bezoekers van het festival uitgeroepen tot winnaar.
door Emmanuel Naaijkens
‘Seven Winters in Tehran’ vertelt aan de hand van origineel beeld- en geluidmateriaal hoe in 2007 de negentienjarige Rayhaneh Jabbari en haar familie in een vreselijke nachtmerrie terechtkomen door een oneerlijk proces waarin eerwraak en het autoritaire regime van Iran een grote rol spelen. Het meisje wordt opgepakt omdat zij een man die haar wil verkrachten met een mes dodelijk heeft verwond. De Iraanse autoriteiten nemen het hoog op, waarschijnlijk omdat de dader een ‘hoge pief’ is bij de veiligheidsdiensten. Van meet af aan maakt de regisseur duidelijk dat de geschiedenis zeven jaar later dramatisch eindigt. Het slachtoffer wordt opgehangen.
Een voorvechter van vrouwenrechten in Iran
In de documentaire wordt het verhaal verteld aan de hand van indringende interviews met familieleden, maar ook met telefoongesprekken van Rayhaneh vanuit de gevangenis met haar moeder. De opnames van die gesprekken en brieven die Rayhaneh heeft geschreven, zijn naar het buitenland gesmokkeld. Niet zonder risico, want daar staan zware straffen op. In de gevangenis, waar zij ook wordt gemarteld, ontwikkelt de jonge vrouw zich tot een voorvechter van vrouwenrechten in Iran, een strijd die zelfs internationaal wordt ondersteund.
Het mag echter niet baten, over haar lot is beslist. Het enige wat haar zou kunnen redden, is toegeven aan de familie van de dader dat zij schuldig is. Maar dat weigert ze en ze houdt vast aan haar principes. Niet alleen wat betreft de onderdrukking van vrouwen, maar ook van menselijke waardigheid. Ze vraagt aan haar familie om degenen die schuldig zijn aan haar dood te vergeven. Deze documentaire is hartverscheurend en huiveringwekkend en laat je als kijker niet onberoerd.
Grootschalige protesten tegen moraalpolitie
Alle aandacht voor de vervolging en dood van Rayhaneh leek enig effect te hebben, het aantal executies nam af. Maar acht jaar na haar dood braken in Iran grootschalige protesten uit tegen het geweld tegen vrouwen, in het bijzonder door de ‘moraalpolitie’. Vrouwen die bijvoorbeeld niet of slordig een hoofddoek dragen, lopen het risico hardhandig te worden opgepakt en voor langere tijd in een mensonterende gevangenis te belanden. De drieëntwintigjarige Mahsa Amini moest die harde aanpak met de dood bekopen. Bij het neerslaan van de demonstraties kwamen honderden mensen om. Recent zijn twee journalisten die verslag deden van de protesten tot lange gevangenisstraffen veroordeeld.
De Iraanse samenleving is er nog altijd doortrokken van femicide, (dodelijk) geweld tegen vrouwen om hun vrouwzijn. Vorige week deed zich in Teheran een incident voor waarbij een zestienjarig meisje dusdanig werd mishandeld door de moraalpolitie dat ze in coma raakte en hersendood werd verklaard. Dat maakt deze documentaire akelig actueel, mede in het licht van de recente ontwikkelingen in het Midden-Oosten waarin ook het regime van Iran zich roert door terroristen te steunen.
De uitslag van het filmfestival, met de waarderingscijfers van het publiek:
1. Seven Winters in Tehran – 4.5 (1500 euro)
2. Harvest Moon – 4.4 (1000 euro)
3. Boneless Lantern – 4.3 (500 euro)
4. Drifter – 4.1
5. Fucking Bornholm – 4.0
Lees meer over het Cinecitta filmfestival op Brabant Cultureel
© Brabant Cultureel 2023