In december 2022 kreeg het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC) een collectie – een archief – aangeboden met materiaal van Dick Winterdijk en zijn verloofde Beppie Meier. Het archief was verrast door hoeveelheid persoonlijke brieven, dagboeken, documenten en foto’s, dat nu ook toegankelijk is gemaakt in een podcast.
Dick Winterdijk werd op 12 december 1918 geboren in Den Haag en groeide op in Nederlands-Indië. Voor opleiding kwam hij weer terug naar Nederland waar hij na zijn studie piloot werd bij de KLM. Onder de toenemende oorlogsdreiging werd hij in 1939 opgeroepen als vlieger bij de Marine Luchtvaartdienst. Zo was hij betrokken bij de strijd in mei 1940. Tijdens zijn derde vluchtbombardement werd zijn bommenwerper uit de lucht geschoten waarna hij waarschijnlijk als krijgsgevangene enige tijd was geïnterneerd in Kamp Schoorl.
Na zijn vrijlating vond hij werk bij Philips in Eindhoven en raakte hij betrokken bij het verzet. Tijdens een poging naar Engeland over te steken, werd hij verraden en samen met andere verzetsstrijders opgepakt. Via het Oranjehotel in Scheveningen belandde hij in Kamp Haaren. Van daaruit correspondeerde hij met zijn kersverse verloofde, Beppie Meier. Hij schreef over zijn leven in gevangenschap, maar ook over zijn gevoelens voor haar en hieruit ontstond een briefwisseling vol hoop op een gelukkige toekomst samen. De werkelijkheid bleek helaas anders.
Doodstraf voor rol in het verzet
In zijn laatste brief vanuit de Polizeigefängnis in Haaren, gedateerd op 27 juni 1944, liet Winterdijk zijn verloofde weten welke straf hem boven het hoofd hing. De doodstraf: ‘Ik heb naar mijn beste weten geleefd, en ik hoop dat de Grote Rechter, als ik voor hem kom te staan, mij mijn begane fouten als mens wilt vergeven en rekening houdt met het feit dat ik geprobeerd heb om steeds van het leven te maken wat er van te maken viel.’
Op 23 november 1945 schreef Beppie Meier een brief aan Winterdijks ouders die nog steeds in Nederlands-Indië verbleven. Zij stelde zichzelf voor als de verloofde van Dick en moest hen tegelijk laten weten dat hun zoon niet meer in leven was.
De brieven tussen Dick en Beppie maken het aangrijpende liefdesverhaal haast voelbaar.
De brieven en de rest van Winterdijks Nederlandse nalatenschap bleven bij Beppie Meier en later bij haar familie en zijn nu dus ondergebracht in het BHIC. Paul Huismans van het BHIC zegt hierover: ‘In zijn archief zit werkelijk van alles: correspondentie tussen Dick en Beppie, dagboeken, foto’s, persoonsbewijs, vliegbrevet. Ook dat maakt deze aanwinst en dus ook deze podcast zo bijzonder. Je hoort gewoon de stem van het archief.’ Zelden zit een archief zo dicht op de persoon die het betreft. De brieven tussen Dick en Beppie maken het aangrijpende liefdesverhaal haast voelbaar.
Afscheidsbrieven uit de oorlog
Mede door dit bijzondere karakter besloot het BHIC dit archief tot onderwerp te maken van een tweedelige podcast waarvan de eerste aflevering verscheen op 4 september 2023: ‘Afscheidsbrieven uit de oorlog’. Studenten van de Koningstheateracademie en stemacteur Maxime van Loenhout spraken de brieven van Dick, Beppie en andere betrokkenen in. Met Marilou Nillesen als ‘reisleider’ wordt de luisteraar zo getuige van echte verhalen van echte mensen. Nelissen: ‘Nu de werkelijke ooggetuigen van de Tweede Wereldoorlog ons steeds meer ontvallen, is het nog belangrijker dit verhaal door te vertellen – en daarmee de vrijheid door te geven. Vrijheid is zeker niet vanzelfsprekend, dat hebben we te danken aan mensen zoals Dick Winterdijk.’ (lt)
‘Afscheidsbrieven uit de oorlog’ is vanaf 4 september 2023 te beluisteren via alle favoriete podcast apps en via www.bhic.nl/podcast.
Aflevering 2 verschijnt op maandag 18 september 2023.