Verzetsheld Jacques Hartog blijkt verdienstelijk kunstenaar

Het Eindhoven Museum – dat helaas nog steeds geen pand heeft om de kunstcollectie te tonen – heeft vijf etsen in bezit van Jacques Hartog (1895-1942) die in zijn vrije tijd tekeningen, etsen en gedichten maakte. Van die vijf etsen tonen er drie een stadsgezicht van Eindhoven, van de Demer, het Stationsplein en het Stadhuis. De twee andere tonen een molen te Leende en een stilleven met schedel. Ze zijn te dateren in de jaren dertig. Kunsthistoricus Edwin van Onna deed onderzoek naar leven en werk van de maker en publiceerde daarover op zijn website ‘De selectionneur’.

Leender Molen • Voor Chibby • 1 Aug 1932

Jacques Hartog groeide op in Eindhoven, verhuisde in 1916 naar Den Haag, werkte enige jaren in Nederlands-Indië en keerde in de jaren dertig terug naar Den Haag. Uit die tijd dateert een schetsboek van zijn hand met tekeningen van stadsgezichten van Den Haag, maar ook van Eindhoven en van het landschap ten zuiden van Eindhoven. Hij kende het gebied goed, want in 1913 wandelde hij vaak met zijn jeugdliefde, Dina (Goverdina) Leemans in de bossen rond Valkenswaard. Een onmogelijke liefde, want Dina was katholiek en Jacques joods.

Bergeijk • 22 Juli 1932
Ven bij V’waard • Juli 1932

Naast schetsen in de natuur bij Valkenswaard, tekende hij ook in de omgeving van Bergeijk en Leende. De tekeningen geven een romantisch, nostalgisch beeld van de natuur en het boerenlandschap en dateren van de zomer van 1932. Zeven jaar later maakte hij in Den Haag etsen naar een aantal van zijn tekeningen en vijf daarvan bevinden zich dus in (onder andere) de collectie van Eindhoven Museum.

Foto van Jacques Hartog in een van de ‘Doodenboeken’ van het ‘Oranje Hotel’. De ‘Doodenboeken’ bevatten foto’s en korte levensbeschrijvingen van personen die tijdens de bezetting 1940-1945 in Scheveningse gevangenis, bijgenaamd het Oranje Hotel, zijn vastgehouden en, door toedoen van de Duitse bezetter de oorlog niet hebben overleefd. Hartog schetst zijn eigen cel (nr. 524) in 1941. Zie de link naar de site van Edwin van Onna hieronder en start het presentatieprogramma Slices.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog was Jacques Hartog actief in het verzet. Hij werd opgepakt en belandde in de gevangenis in Scheveningen. Van daaruit stuurde hij tekeningen en gedichten naar zijn verloofde Marie ten Bosch. Hij overleed in 1942 in concentratiekamp Mauthausen. In de jaren tachtig schonk Marie ten Bosch tekeningen en etsen die zij nog van hem had aan het Joods Historisch Museum. De getoonde tekeningen bevinden zich nu in de collectie van dat museum. (ivb)

Lees en bekijk het volledige onderzoek van Edwin van Onna naar Jacques Hartog:
Het onbekende kunstzinnige verhaal van verzetsman Jacques Hartog | De selectionneur

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *