door JACE van de Ven
Openluchtspelgroep Oosterhout is een optimistische club. Door het zelfvertrouwen dat die levenshouding met zich meebrengt hebben ze decennia lang meer dan gedegen stukken gebracht in hun openluchttheater. Altijd een bijzondere stukkeuze. En was de keuze van een stuk eens niet zo bijzonder, dan was het de keuze voor de aanpak ervan dat wel. Ik ben nooit vergeefs naar het openluchttheater in Oosterhout gegaan. Ja, vorig jaar, toen moest de voorstelling wegens corona worden afgeblazen.
Maar dit jaar ging men weer aan de slag, met een wel heel actueel onderwerp. Echt? heet de voorstelling die deze maand een aantal keren n het Openluchttheater aan het Paterserf in Oosterhout te zien is. Hij is samengesteld en geregisseerd door Jan Schippers en gaat over ene Albert Leenders die vijfenvijftig wordt. Hij geeft een feest. Maar is het wel een echt feest? Of is het een voorstelling over een feest? Wat is waar, wat is niet waar? In welke werkelijkheid lopen de spelers op het toneel rond? Of zijn het helemaal geen acteurs?
Zoals gezegd, weer een stukkeuze die hout snijdt in onze tijd waarin de waarheid ook maar een mening is. Dus twee kaartjes besteld, ook al omdat ik vroeger wel eens met de Oosterhoutse club heb meegespeeld en haar tot de dag van vandaag een warm hart toedraag. Maar wat gebeurt er? Krijg ik een bericht van de vereniging: ‘Onlangs heeft u één of meer kaartjes gekocht voor de voorstelling van 12 juni.’ Als je zoiets leest, ruik je meteen onraad.
En jawel. Ik leek slachtoffer te zijn geworden van het optimisme dat Openluchtspelgroep Oosterhout eigen is. Zij zijn er de afgelopen maanden, toen ze hun kaartjes verkochten, vanuit gegaan dat tegen de tijd dat ze echt zouden gaan spelen in hun openluchttheater de coronamaatregelen zozeer versoepeld zouden zijn dat ze wel tachtig mensen per keer konden ontvangen. Dat bleek niet het geval, ook al is er plaats genoeg in hun publieksruimte om zelfs meer dan tachtig mensen anderhalve meter van elkaar te zetten. Het mag niet. Zoals je dit jaar ook lange tijd geen museum mocht betreden, zelfs niet toen sporters alweer onder hun halters zaten te hijgen en achter rode lampen en velours het eerste legale sperma alweer vloeide.
Niet als het om kunst gaat. Verdorie, het recital van de in mijn ogen ’s werelds beste sopraan, Nadine Sierra, op 1 mei in Luik, werd me ook al afgenomen door corona, terwijl ik een plaats had op de eerste rij en van plan was om me daar met een bos bloemen van jewelste te installeren. Gelukkig heb ik in Oosterhout mijn reservering nog kunnen verplaatsen naar donderdag 17 juni, maar intussen hoeft ook daar niemand meer aan te kloppen. Alle uitvoeringen zitten vol tot aan het wettelijk maximum.
Kunnen ze dan niet in juli nog een paar keer spelen, zou je zeggen. Zo makkelijk is dat niet met amateurs. Het zijn mensen met een baan in het normale leven die naarmate een voorstelling van hun toneelclub dichterbij komt, steeds meer avonden van huis zijn. Dan komen er drie weken van uitvoering en zijn ze weer steeds thuis weg. Als daar nog een paar weken achteraan moeten worden geplakt, levert dat relatieproblemen op. Niet geloven? In mijn tijd als kunstredacteur bij het Brabants Dagblad heb ik een succesvol koor gekend dat ten onder ging aan teveel optredens.
Voor ik met het schrijven van deze column begon, heb ik even nagezocht hoe het zit met voorstellingen in andere openluchttheaters in Noord-Brabant. Ik zag dat de meeste, voor zover ze nog toneel spelen in de open lucht, hun uitvoeringen naar het najaar hebben verplaatst. En ook geplande optreden van artiesten in openluchttheaters kom je pas tegen vanaf augustus. In Oosterhout was men weer eens te optimistisch.
Dat elan herinnert aan de hoogtijdagen van het openluchttoneel in Brabant, toen clubs van vaste mededingers uit Uden, Heeswijk-Dinther, Mariahout, Someren, Luijksgestel, Hilvarenbeek, Oisterwijk en Oosterhout – soms aangevuld met clubs uit andere plaatsen die niet elk jaar meededen – jaarlijks streden om de Anton Huibersprijs. Die werd tijdens een feestelijke ceremonie met afgevaardigden van alle clubs in het provinciehuis uitgereikt. Tijdens een uitvoering van een toneelfragment met vuurwerk is daarbij nog eens dat gigantische wandkleed van die Poolse kunstenares dat hangt in de ontvangstzaal van het provinciehuis in brand gevlogen.
De uitvoeringen in de openluchttheaters in Brabant waren van een hoog niveau
Ik weet het. Het klinkt als opa vertelt wat ik hier schrijf, te oubollig voor 2021 en het riekt naar streekromans. Maar, geloof mij nou maar, voor amateurs stond het peil van die uitvoeringen op hoog niveau. Meer daarover is te lezen in Één groot podium, 150 jaar amateurtoneel in Noord-Brabant van Jan Smeets.
We hadden een heel actief Brabants Centrum voor het Amateurtoneel (BCA) dat het toneel in de provincie op alle manieren ondersteunde. Maar, u weet hoe dat gaat, die instantie moest zo nodig fuseren met andere kunst ondersteunende instellingen, werd later de Kunstbalie en ging uiteindelijk op in KunstLoc Brabant en was toen helemaal niks meer.
Ook in de kunstbegeleiding zijn steeds meer mensen gekomen die niets anders doen dan de hele dag in een computerscherm kijken. In mijn lange leven ben ik erachter gekomen dat je het van die mensen meestal niet moet hebben. Het gaat om persoonlijke interesse, dingen letterlijk aanvatten op de werkvloer, mensen enthousiasmeren.
Het gaat om echt, niet om echt met een vraagteken, maar om echt echt. Maar om dat echt te kunnen verbeelden moet je er een vraagteken achter zetten, moet je de waarheid onder de spotlights wentelen en keren totdat je er alle schakeringen van gezien hebt. Als het goed is, kun je de waarheid dan voor even ervaren. Of je dacht tenminste dat je dat kon. Dat is wat kunst teweeg kan brengen, kunst van grote kunstenaars, maar ook kunst van amateurs die u met optimistisch elan tegemoet treden.
Het gaat om echt,
niet om echt met een vraagteken,
maar om echt echt.
Fijn dat ik de zeventiende toch nog naar Oosterhout kan… En u, u vindt uw artistieke ervaringen ook wel weer. Corona kan in het ergste geval dodelijk zijn en de kunst kan zo’n virus niet aan. Maar de kunst overleeft, hoe dan ook.
Voorstelling: Echt? Spel: Openluchtspelgroep Oosterhout. Samenstelling en regie: Jan Schippers. Te zien op 11, 12, 17, 18, 24, 25 en 26 juni 2021 in het Openluchttheater aan het Paterserf in Oosterhout. Vanwege corona is het aantal bezoekers per voorstelling beperkt. Kijk voor meer informatie op de site van Openluchttheater Oosterhout
© Brabant Cultureel 2021