Ook bij Opera Zuid gooit het coronavirus dit jaar roet in het eten. In het najaar stonden twee uitvoeringen gepland. Maar de nieuwe lockdown maakt dat onmogelijk. Het gezelschap had daar al rekening meegehouden en hield een plan B achter de hand. Zaterdag 14 november zijn de uitvoeringen te zien via een livestream.
door Camiel Hamans
“We zijn in mei begonnen met de voorbereiding voor La Voix Humaine van Poulenc en L’Heure Espagnole van Ravel. Waut Koeken had meteen een Plan B voor het geval er een tweede coronagolf zou komen. Daarom kunnen we nu komende zaterdag in het eigen huis van Opera Zuid in Maastricht de beide eenakters eenmalig opvoeren en via een livestream op Classic.nl aan ons publiek laten zien.”
Dirigent Karel Deseure (1983), sinds zijn operadebuut in 2016 met La Bohème bij Opera Zuid regelmatig te gast bij het kleinste van de drie vaste Nederlandse operahuizen, is meer dan enthousiast over de manier waarop de leiding en de staf van Opera Zuid geanticipeerd heeft op de ontwikkelingen en “letterlijk achter de schermen het onmogelijke mogelijk gemaakt heeft”, zodat er in deze tijd van gesloten theaters toch nog een première mogelijk is. En dan nog wel van een van zijn lievelingsstukken L’Heure Espagnole, dat in een goed Nederlands zoiets als ‘het herdersuurtje’ betekent.
Verliefd
Deseure is een Nederlandse Vlaming die vanwege de baan van zijn vriendin als solohoornist bij het Radio Filharmonisch Orkest in Hilversum woont, maar ook eerder directiestudent was aan het Koninklijk Conservatorium te Den Haag. Hij heeft in zijn studentenjaren L’Heure Espagnole al in zijn hart gesloten. “Mijn docent, en nu collega aan Conservatorium van Amsterdam, Kenneth Montgomery analyseerde het stuk met ons. Ik heb daar ongelooflijk veel van geleerd. Hij had het werk in de jaren tachtig tweemaal gedirigeerd in een serie bij De Nederlandse Opera, in een ‘double bill’ met De Falla’s El Retablo de Maese Pedro. Ik heb het stuk toen herhaaldelijk beluisterd en grondig doorgenomen. Ik ben er toen zo verliefd op geworden dat ik besloot dat ik, zodra ik de kans zou krijgen het ergens op het repertoire te krijgen, dat onmiddellijk zou doen. Het wordt veel minder vaak uitgevoerd dan Ravels L’Enfant et les Sortilèges, maar het is een veel leuker werk.
Ik ken geen opera die zo grappig is als deze.
“Wat er nog bijkomt, is het gelukkige toeval dat ik later bij het Radio Filharmonisch Orkest Charles Dutoit mocht assisteren, de Ravel-specialist. Dutoit was gastdirigent bij het Orchestre de la Suisse Romande, dat opgericht is en jaren onder de leiding heeft gestaan van Ernest Ansermet die zich met dit orkest enorm ingezet heeft voor de muziek van Ravel. Elk moment dat er maar was, heb ik met Dutoit over Ravel en L’Heure Espagnole gesproken. Dutoit bleek te beschikken over een partituur met de aantekeningen van Ansermet. In feite heb je daarmee aanwijzingen uit de eerste hand. Mijn partituur van het stuk is intussen zo’n tien jaar oud en rafelt uit elkaar.’
Foto > Hans van der Woerd
Indalen
“Mijn voorbereiding op deze productie is extreem, maar ik leef altijd al lang van te voren met een stuk. Volgend jaar debuteer ik bij Opera Ballet Vlaanderen met Der Silbersee van Kurt Weill. De partituur ligt nu al klaar, ik bekijk die regelmatig, speel stukken door achter de piano, beluister opnames. Voorbereiding op een opera gaat langzaam bij mij, het zijn enorme blokken muziek, die tijd nodig hebben om in te dalen, zodat bijvoorbeeld tempowisselingen natuurlijk worden. Deze twee eenakters zijn in dit opzicht bijzonder ingewikkeld, ze zitten boordevol tempowisselingen.”
Nergens is het veiliger dan in de theaters en concertzalen.
“Het is natuurlijk doodzonde dat we deze opera’s maar één keer kunnen uitvoeren, maar ik denk daar maar niet teveel over na. Ik ben dankbaar dat we überhaupt kunnen spelen. Ik wil het ook zien als een pleidooi in een politieke lobby. Vanaf het moment dat corona over ons kwam, heeft de cultuursector zichzelf draconische maatregelen opgelegd. Orkestleden zitten ver uit elkaar en wijdverspreid over de zaal. Er is maar een handje publiek toegelaten en de zalen worden perfect geventileerd. Nergens is het veiliger dan in de theaters en concertzalen. En er hebben zich, voor zover bekend, ook geen besmettingen voorgedaan, noch onder de uitvoerenden noch onder het publiek. Ik hoop dat ons optreden en dat van collega’s tot het voortschrijdend inzicht leidt dat we, zij het met beperkingen, weer live kunnen gaan.”
Surrogaat
“Deze productie is heel mooi en ik roep iedereen op zaterdag te kijken, maar het blijft surrogaat. Muziek en opera zijn live kunsten. Een opname vertekent. Als je in de zaal zit, kan dat transformerend werken. De ruimtelijke werking en inwerking zijn wezenlijk. Jammer genoeg kan dit nu slechts gedeeltelijk. Podiumkunsten worden onder de huidige maatregelen op een hoop gegooid met de sector amusement. Laten we onze première gebruiken als pleidooi voor eigen voorzichtige maatregelen die concerten en operavoorstellingen weer mogelijk moeten kunnen maken.”
‘La Voix Humaine’ van Francis Poulenc en ‘L’Heure Espagnole’ van Maurice Ravel, uitgevoerd door Opera Zuid, zijn te zien en te horen op 14 november 2020, om 20.00 uur via Classic.nl
Op bovenstaande site van Opera Zuid is het programmaboekje van de twee producties te downloaden.
Foto boven dit artikel: Poulenc (links) en Ravel.
© Brabant Cultureel 2020