De documentaire ‘De propagandist’ van de uit Oss afkomstige filmregisseur Luuk Bouwman is vanaf 27 maart te zien in Brabantse filmhuizen. De film ging november vorig jaar op het IDFA-festival in première en kreeg een award voor de beste documentaire. De Propagandist gaat over opkomst en ondergang van de Nederlandse filmmaker Jan Teunissen (1898 – 1975) die tijdens de Tweede Wereldoorlog propagandafilms maakte voor de Duitse bezetter.
Bouwman maakte de documentaire aan de hand van niet eerder gepubliceerde interviews, dagboekfragmenten, familiefilms en propagandafilms. Teunissen was in de oorlog hoofd van de filmafdeling van de SS en de NSB. En op dat moment de machtigste man in de filmindustrie in ons land. Zijn bijnaam was ‘de filmtsaar’. Hij is in die rol wel eens vergeleken met de Duitse filmmaker Leni Riefenstahl, die propagandafilms maakte voor de nazi’s.
Nederlands fascisme
Luuk Bouwman is zeer geïnteresseerd in de geschiedenis van het Nederlandse fascisme. Eerder maakte hij documentaire ‘Allen tegen Allen’ (2019). Die gaat over de opkomst van fascistische bewegingen in de aanloop naar de Tweede Wereldoorlog. Er komt ook een vervolg van De Propagandist want inmiddels beschikt Bouwman over nieuw historisch materiaal. Bouwman houdt zich overigens niet alleen met de oorlog bezig. Hij werkt nu aan een documentaire over mensen die een psychose hebben meegemaakt.
In een interview met Brabant Cultureel vertelde Bouwman hoe hij de handel en wandel van Jan Teunissen op het spoor kwam. “Het bleek dat hij al vanaf de jaren twintig een aantal avantgardistische films maakte en toen werkte in de stijl van avant-gardisten als Jorens Ivens. Hij had geprobeerd een grote Nederlandse film te produceren over Willem van Oranje. Dat deed hij – weer een link met Brabant – in de studio’s van Philips, ook wel Philiwood genoemd, die speciaal voor deze film aan de Oirschotse dijk werden opgericht. Voor Philips, dat in die tijd investeerde in camera’s en projectoren, was het een experimenteel project.”
Teunissen is na de oorlog bestraft voor zijn inzet voor de fascistische bewegingen, maar in een later interview nam hij geen afstand van het gedachtegoed. (en)
Raadpleeg de agenda’s van onderstaande filmhuizen voor data en tijden.
Verkadefabriek | Cinecitta | Chassé | Natlab | Groene Engel
Lees op Brabant Cultureel het interview met filmregisseur Luuk Bouwman