De nieuwste expositie in het Stedelijk Museum Breda gaat over Chinees behang. Rijke inwoners van de stad bekleedden hun muren met exclusief behang en onderstreepten daarmee dat ze tot de welgestelde elite behoorden. In Breda belandde het historisch waardevolle behangmateriaal ooit bij het afval.
door Corien Ligtenberg
In de achttiende en negentiende eeuw was het een trend onder gefortuneerde Nederlanders om het interieur van hun huis te verfraaien met ‘chinoiserie’. Stoffen, behang en serviesgoed kwamen via de handelsroutes van de VOC vanuit Azië, het ‘verre oosten’, naar Nederland. De spullen voor de Westerse markt werden in Kanton geproduceerd en vervolgens per zeilschip vervoerd, een reis van gemiddeld acht maanden.
Zo waren twee jaar geleden tijdens de expositie ‘Koninklijk borduren: verhalen en vakmanschap’ in TextielMuseum Tilburg onder meer zijden gordijnen, serviesgoed en lakwerk te zien uit de Chinese Zaal van Huis ten Bosch in Den Haag. Het stadhouderlijk paar Willem V en Wilhelmina van Pruisen kreeg een en ander in 1791 van Ulrich Gualtherus Hemmingson, directeur van de VOC en schakel tussen Nederland en China. Met dit geschenk werd, geheel volgens de toenmalige interieurtrend, het appartement van Willem V verfraaid.
Kleurrijk papieren behang
Ook in Breda kreeg deze trend voet aan de grond. Het gefortuneerde echtpaar Hugo Cantzlaar, houthandelaar en oud-schepen van Breda, en Geertruij Kamerling richtten eind achttiende eeuw hun ontvangstkamer in herenhuis De Rooden Haen in naar de laatste mode. Het was fusion avant la lettre: het kleurrijke, papieren behang was gevangen in een ingetogen Lodewijk XVI-omlijsting, een andere interieurtrend uit die dagen. Het handbeschilderde behang toont Kantonese voorstellingen, taferelen uit het dagelijks leven.
Huis De Rooden Haen was oorspronkelijk een brouwerijcomplex met een mouterij en een woonhuis. Het lag net buiten de middeleeuwse stadsgrens, bij de Ginnekenpoort. De locatie bij de Oude Vest en de Mark maakte dat grondstoffen en vaten makkelijk konden worden vervoerd. Het huis komt in 1546 voor het eerst voor in de Bredase archieven. Vanaf 1718 was het in het bezit van wijnhandelaarsfamilie Van Gool. In 1787 werd het verkocht aan het echtpaar Cantzlaar-Kamerling dat er tot 1800 woonde.
Het huis werd in 1961 gesloopt voor de aanleg van de weg rondom de historische binnenstad van Breda. De rollen Chinees behang en de houten wandpanelen belandden bij het afval en werden daar op het nippertje door een buurman uit gered. Hij bezorgde ze bij het museum. Eind vorige eeuw werd het behang gerestaureerd.
Een welgestelde Kantonese koopman
In de expositie ‘Chinees behang. Grandeur in de Ginnekenstraat’ worden twee van de gerestaureerde panelen nu tentoongesteld. Het ene paneel toont de privétuin van een welgestelde Kantonese koopman, het andere een rivier met een boeddhistische tempel en taferelen uit het dagelijks leven.
Stedelijk Museum Breda heeft voor de gelegenheid de ontvangstkamer van De Rooden Haen gereconstrueerd, compleet met de originele Louis XVI-omlijsting. Elders in de zaal geven onder meer serviesgoed, zilverwerk en meubilair in Louis XVI-stijl – twee stoelen, een klok, een spiegel – een indruk van hoe de kamer ingericht zou kunnen zijn geweest. Diners waren een gelegenheid bij uitstek om vrienden en zakenrelaties te laten zien hoe voorspoedig de zaken liepen.
‘Chinees behang. Grandeur in de Ginnekenstraat’, tot en met 31 augustus 2025 in Stedelijk Museum Breda.
Beeld voorpagina: Detail uit het grote paneel handbeschilderde Chinees behang. Foto > studioRAW
Chinees behang – Stedelijk Museum Breda
Lees ook op Brabant Cultureel: Koninklijk borduren in het Textielmuseum
© Brabant Cultureel 2025