Fascinerende expositie SHAPE in TextielMuseum Tilburg

Van de meest esthetische, beweeglijke vormen tot aan ironisch walgelijke mensfiguren gemaakt van textiel, zijn te zien op de tentoonstelling SHAPE in het TextielMuseum van Tilburg. ‘Stof tot nadenken’, aldus de directeur van het Centraal Museum in Utrecht. De getoonde conceptuele, sculpturale mode en body-related art hebben als rode draad drie thema’s: het kwetsbare lichaam, genderdiversiteit en het hybride lichaam.

door Ilse Wetzel Fotografie > Josefina Eikenaar | TextielMuseum

Bij binnenkomst valt meteen de intieme sfeer op. Muren, vloeren en podiums in mooie golvende en vervagende pastelkleuren lijken één geheel te vormen, waarin je opgeslokt wordt. Prominent daarin opgesteld, is Dave, een op matrassen liggende, vegeterende vadsige man die als een exhibitionist zijn overtollige kilo’s tentoonspreidt. De Britse kunstenaar Daisy Collingridge ageert met haar kunstwerk tegen de maakbaarheid van het lichaam door plastische chirurgie, bodybuilding en het schoonheidsbeeld dat sociale media verspreiden. Hoe walgelijk Dave er ook uitziet, het zachte stoffen materiaal verleidt je toch hem te willen aanraken. En dat is natuurlijk ten strengste verboden! Een grappige Dave is op een filmpje te bekijken. Daar danst hij er met al zijn kilo’s vrolijk op los. Vermoedelijk heeft de ontwerpster met een dik pak zelf hiervoor model gestaan. Haar humor levert glimlachende bezoekers op.

De walgelijke Dave van Daisy Collingridge.

Enorme hoeveelheid afgedankte kleding

Een paar stappen van Dave verwijderd staat een ‘Monster’ van over elkaar hangende doorgestikte donsjacks. Op het eerste gezicht een overbekend beeld van een volgehangen kapstok in een café, maar dat is echt een te oppervlakkige observatie. Ontwerpers Teddy Cherim en Lisa Konno hebben een diepere bedoeling met hun monster met ook hoofd en armen van jassen. Dit ontwerp is een protest tegen de enorme hoeveelheid afgedankte kleding uit Westerse landen die bijvoorbeeld in Kenia terecht komt. Inspiratiebron is hun film ‘Goodwill Dumping’ over de kwalijke gevolgen van die gedumpte kleding.

Het Monster.

‘SHAPE – body, fashion, identity’ toont niet alleen maatschappijkritische creaties. Het werk van ontwerpster Marlou Breuls is van een etherische schoonheid. Een transparant gordijn met daarin twee vrouwensilhouetten wier rondingen in reliëf mysterieus opbollen. Ik zie geen beweging, maar denk dat een zuchtje wind dit ontwerp nog vluchtiger zal maken.

Het transparante gordijn van Marlou Breuls.

Beweging is er wel in een andere schepping van Marlou Breuls. Haar prachtige ‘Lady in rug’ is een groot, kleurrijk en handgetuft wandkleed waarin een driedimensionaal vrouwenlijf is verwerkt. Beetje robotachtig eng, want van deze vrouw beweegt haar boezem alsof ze ademhaalt.* Een vermenselijkt tapijt dus. Net als bij het silhouettengordijn is de technische verwerking van dit kleed weergaloos.

Lady in rug van Marlou Breuls.

Hangende cilinders die ronddraaien

De meest speelse creatie van SHAPE is de zeer beweegbare installatie van de Deense ontwerper Henrik Vibskov. Zijn ‘Observations of Humans’ is in het TextielLab van het museum ontwikkeld. Het zijn rondgebreide hangende cilinders die ronddraaien. Ze staan symbool voor verschillende lichaamsvormen en karakters. Als in een doolhof lopen bezoekers tussen de cilinders, die bij een zachte aanraking geluidjes maken. Aan de reacties te horen, geeft dit werk in blauwtinten kinderlijk plezier.

De rondgebreide cilinders Observations of Humans.

Het gebruik van AI en andere digitale technieken zorgt voor interessant videomateriaal. Zo heeft ontwerper Amber Jae Slooten foto’s en bewegend beeld van de Parijse catwalks gevoed met een programma dat de getoonde outfits bewerkt en waarbij de ontwerper zelf weer kleur en vorm aanpast. Het resultaat is verbazingwekkend leuk om naar te kijken. Het geeft weliswaar een nieuwe dimensie aan het ontwerpen van mode, maar mijn voorkeur gaat toch uit naar het handwerk met tastbare materialen.

In de categorie Genderidentiteit bestaat het ontwerp van de Amerikaan Christian Siriano uit een combinatie van de ene helft een krijtstreeppak en de andere helft een roze baljurk. Met één blik is wel duidelijk wat ermee bedoeld wordt. Een krachtig statement dat gedragen is door acteur Michael Urie tijdens het MET Gala 2019. Is het een grappig toeval dat het beeldmerk van de Nederlandse Reisopera voor de opera Ariadne auf Naxos (nu op tournee) bestaat uit een soortgelijke combinatie?

Niet naar de Delhaize

Het ontwerp van de Belgische kunstenaar en modeontwerper Tom Van der Borght vraagt veel aandacht voor details in zijn zeemeermin blazer en rok, zoals voor de stiksels van tiewraps of kabelbinders, klimtouw en Swarovski kristallen. Hoe ingenieus! Op de achterkant van de met applicaties versierde rok is in kapitalen te lezen: GE KUNT MIJ NIET DRAGEN NAAR DE DELHAIZE. 

De zeemeermin van Tom Van der Borght.

Tot mijn grote verrassing loop ik ergens in een hoekje tegen ‘Roots of Rebirth’ op. Een fantastisch mooi ontwerp van de wereldbefaamde Nederlandse ontwerpster Iris van Herpen. Het staat op een bescheiden plaats, want niet gemaakt voor deze expositie en daterend uit 2012. Deze hybride jurk is geïnspireerd op de bidsprinkhaan.

Het ontwerp van Iris van Herpen.

Van Herpen staat bekend om haar avant-gardistische combinaties van technologische innovatie en Haute-Couture vakmanschap. Een van haar eerste creaties waarbij zij technologie gebruikte, zag ik op de Dutch Design Week in Eindhoven, ik meen in 2008 of 2009. En precies één jaar geleden heb ik genoten van haar honderd creaties in de expositie ‘Sculpting the Senses’ in de Parijse Musée des Arts décoratifs, een publiektrekkende expositie die trouwens werd geopend door koningin Maxima. Wie deze collectie wil bewonderen kan dit najaar naar de Kunsthal in Rotterdam. Maar bezoek eerst de indrukwekkende expositie SHAPE in het TextielMuseum Tilburg waar elke creatie en videofilmpje een heel bijzonder verhaal vertelt.

* Bij publicatie van dit artikel was de motor in Lady in rug defect…

‘SHAPE – body, fashion, identity’, tot en met 30 maart 2025 in het TextielMuseum, Tilburg.

Ook te zien: Makersgeheimen #4, tot en met 25 juni 2025 in het TextielMuseum, Tilburg
De vierde editie van ‘Makersgeheimen’ neemt de bezoeker mee achter de schermen en onthult het maakproces van negen kunstenaars. Zij werkten recent in het TextielLab aan de meest uiteenlopende projecten en tonen in deze expo niet alleen het eindproduct, maar juist ook de totstandkoming. Ontdek hun inspiratiebronnen, kijk mee in de schetsboeken en ervaar voor welke keuzes een maker komt te staan.

Affiche- en campagnebeeld SHAPE > Elmo Mistiaen. Beeld voorpagina > zaaloverzicht SHAPE – body, fashion, identity > The Future Tribe • Ysatis Haumahu, womenswear / Ballerina A • Thom Browne, Good Girl • Carson Lovett, menswear / Round Anatomy Suit • Thom Browne, Debut • Marga Weimans. Foto > Josefina Eikenaar/TextielMuseum

Reacties (1)

  1. Jeroen snijders schreef:

    Goed verhaal ! Goed geschreven

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *