Wat gebeurde er ook alweer het afgelopen jaar? De reizende tentoonstelling van de Inktspotprijs 2024 geeft een mooi overzicht met cartoons die vanaf eind 2023 in Nederlandse media verschenen. Een selectie daarvan is nog t/m 28 december te zien in het Ton Smits Huis in Eindhoven.
door Irma van Bommel
Het Ton Smits Huis herbergt schilderkunst en ook het atelier van Ton Smits (1921-1981) waar hij aan zijn cartoons werkte. Vanwege de beperkte beschikbare ruimte is slechts een deel van de tentoonstelling van de Inktspotprijs te zien. Maar dat biedt al een goed overzicht van wat er het afgelopen jaar allemaal gebeurde. De winnaar en de eervolle vermeldingen van de Inktspotprijs werden in september al bekendgemaakt. Dat betekent dat het jaaroverzicht niet gelijkloopt met het kalenderjaar.
De Inktspotprijs, die inmiddels 30 jaar bestaat, werd dit jaar gewonnen door Hajo met zijn cartoon ‘Wilders wint’. De jury bestond uit Niek Barendsen, scenarist en regisseur, Harriet Stroomberg, kunsthistoricus met specialisatie spotprenten, Lotfi El Hamidi, historicus en journalist, Marlies Visser, grafisch ontwerper, curator en illustrator, en Splinter Chabot, schrijver, presentator en politicoloog.
Het juryrapport vermeldt: “De winnende tekening is een spotprent zoals de spotprent bedoeld is: hard, satirisch, geestig en glashelder. De eeuwige buitenstaander heeft het Binnenhof in bezit genomen; een ijzersterk beeld en prachtig getekend in de Nederlandse 19e-eeuwse spotprenttraditie. We zien Wilders, die net op spectaculaire wijze de verkiezingen gewonnen heeft, met twee vingers opgeheven in de lucht naar de oude partijen, het systeem en de politiek. Hij is nu zelf getransformeerd tot het gebouw van de Staten-Generaal, met zijn mond als enige in- en uitgang. Deze tekening is iconisch en onvergetelijk. Dit ijzersterke, onheilspellende beeld, dat als geen ander het belangrijkste nieuwsfeit van het politieke jaar 2023 vastlegt, heeft maanden later nog niets aan actualiteitswaarde verloren.”
Gijs Kast, Kamagurka, Kwennie Cheng en Siegfried Woldhek ontvingen dit jaar eervolle vermeldingen. Hoewel er in de tentoonstelling steeds meer aandacht komt voor regionale kranten en ook tijdschriften, werden de winnaar en de eervolle vermeldingen nog steeds gehaald uit de grote landelijke dagbladen. Was het creëren van cartoons lange tijd vooral een mannelijke aangelegenheid, tegenwoordig zien we al wat meer vrouwelijke cartoonisten.
Wat betreft thematiek was de politieke omslag in Nederland natuurlijk volop in het nieuws. Daarnaast was er onder andere aandacht voor de uitzichtloze situatie van de Palestijnen in Gaza, de dood van de Russische verzetsstrijder Aleksej Navalny. Beduidend minder aandacht was er voor de situatie in Oekraïne en andere conflicthaarden in de wereld. De cartoon ‘Oorlog’ van Jesse van Muylwijck is van vorig jaar november. “Hij zal wel een tijdje actueel blijven…”, voegde hij eraan toe.
Ton Smits Huis > Ton Smits Huis Eindhoven – Ton Smits Huis
Inktspotprijs > Pers & Prent
Lees meer op Brabant Cultureel over de Inktspotprijs
© Brabant Cultureel 2024