Als eerste van de drie tentoonstellingen in het jubileumjaar laat het vijftig jaar oude Museum Krona in Uden nu ‘Krona als hoofdzaak’ zien. Dit vroegere Museum voor Religieuze Kunst is ondergebracht in de eeuwenoude Abdij van de Birgittinessen, zusters die zelf op hun kap een kroon – krona – dragen.
door Ilse Wetzel
Haute couture als eerbetoon voor een non? Dat klinkt tegenstrijdig, maar dat blijkt slechts schijn. Wat modeontwerper Addy van den Krommenacker (geboren in Uden) heeft bedacht, is werkelijk prachtig om te zien. Een ingetogen habijtmodel dat hij op elegante wijze combineert met een vleug zwierige frivoliteit. Lijkend op stof van populaire plissérokken in het huidige straatbeeld, gebruikt de couturier geplisseerd crêpe georgette in chic zwart en wit. Compleet met een lange sierlijke sluier als verwijzing naar het bruidje van God, alsook ellenlange parelsnoeren die een rozenkrans verbeelden.
De bescheiden muisgrijze dracht nooit gedragen
Met deze schitterende blikvanger start in Museum Krona (het Zweedse woord voor kroon) de expositie ‘Krona als hoofdzaak’ ter viering van het vijftigjarige jubileum. Omdat de heilige Birgitta van Zweden, grondlegger van de orde, nooit de bescheiden muisgrijze dracht van haar volgelingen heeft gedragen, kiest Van den Krommenacker zwart en wit voor zijn creatie. De kroon op hun zwarte sluier bevat witte linnen banden met vijf rode stippen, een link naar de doornenkroon en de vijf wonden van Jezus.
Designer van couture-accessoires, Bas Meulenbroek, versiert de basislijnen van de kroon met glazen kralen en Swarovski kristal tot een feestelijke kleinood, inclusief de vijf rode wonden. Het is dan ook niet te verwachten dat alle zusters Birgittinessen, die aangrenzend aan het museum in het klooster leven, in katzwijm zullen vallen van bewondering voor dit uitbundig wereldse eerbetoon. Volgens conservator Wouter Prins is dat echter tevens een kwestie van leeftijd.
Meulenbroeks versierde kroon is de uitgelezen opmaat voor een reeks hoofddeksels, schilderijen, kunstobjecten, foto’s en filmpjes met de (doornen)kroon of een afgeleide daarvan in de hoofdrol, vanaf de middeleeuwen. Uiteraard niet volledig, maar de expositie biedt wel een uitgelezen verscheidenheid aan hoofdtooien, van ceremonieel tot opvallend sieraad.
Gebruikelijk dat vrouwen hun haar bedekken
Bij verschillende geloven is het gebruikelijk dat vrouwen hun haar bedekken. Twee moslima’s hebben hun hidjab te leen gegeven en ze in het museum zelf gedrapeerd naar eigen voorkeur. Wanneer ze trouwen scheren Joods-orthodoxe vrouwen hun hoofd kaal en dragen ze pruiken (sheitel). Wat in de Vlaamse Netflix serie ‘Rough diamonds’ en passant zichtbaar wordt gemaakt, zo zag ik onlangs.
Ook bij zusters van bepaalde ordes wordt het hoofd kaalgeschoren bij hun intreding. Getuige hiervan zijn een paar fascinerende haarschilderijen. Met het afgeschoren haar werden dan foto’s opgeluisterd die de familie als ingelijst aandenken kreeg. Erg fraai voorbeeld hiervan is er een uit Helmond, gemaakt tussen 1900 en 1925.
Verderop in de expositie wacht nog een zeer aangename verrassing. Opgesteld in glazen vitrines zijn creaties van de wereldberoemde Britse hoedenontwerper Stephen Jones in close-up te bewonderen. En dat zomaar in Brabant! Het is fantastisch om te zien hoe hij een papegaai vormt tot hoofdsieraad.
Cilinderhoed bekleed met boomschors
Van de rij Prinsjesdaghoeden zijn de zo genoemde statements het meest interessant. Bij de bekende ‘Kappen met kappen’ cilinderhoed van Esther Ouwehand (fractievoorzitter PvdD) is van dichtbij duidelijk te zien dat hij is bekleed met boomschors. ‘Stoppen met de ontbossing’ was haar boodschap in 2021.
Behalve een keur aan hoofddeksels krijgt de bezoeker uitvoerige informatie over de oorsprong van bijvoorbeeld de gleufhoed Fedora van hoedenfabrikant Stetson en de verwording tot statussymbool van het honkbalpetje van Nike.
En vanzelfsprekend mogen diverse Brabantse poffers niet ontbreken. Boeiend om te zien hoe ingenieus bloemen en plooien zijn gevormd. Wel grappig is te ontdekken dat er onder pofferdraagsters een soort machostrijd op het hoofd tot uiting komt: ‘Wie heeft de grootste…?’
‘Krona als hoofdzaak’, tot en met 22 oktober 2023 in Museum Krona in Uden.
Ilse Wetzel is oud-redacteur van het Eindhovens Dagblad en schreef onder andere over mode voor de Brabantse dagbladen.
Lees ook in Brabant Cultureel:
Museum Krona in Uden viert gouden jubileum
© Brabant Cultureel 2023