De dichter Albert Megens uit Kaatsheuvel is zondag 15 januari 2023 overleden. Hij werd 83 jaar. Ondanks dat Albert Megens nooit in dialect schreef, was hij een Brabantse dichter bij uitstek. Als je bent geboren in 1939, ergens tussen Esch en Boxtel en in het landelijke en katholieke Brabant bent opgegroeid, dan ontkom je daar niet aan. Zeker niet als wat je schrijft zo geladen is met herinneringen als bij Megens het geval was.
Het is niet bepaald een nadeel om een dichter te zijn die ruikt naar zijn roots. Ook bij grootheden als Seamus Heaney (het Ierse platteland) en Wisława Szymborska (het leven van alledag in Polen) zie je achter de woorden waar zij zijn grootgebracht. ‘De geur van varkens in de kleren, die van wierook in het haar’, noemde Megens dat in een biografische schets in 2015 en zo is het ook in zijn gedichten, hoe universeel die ook zijn.
Op zijn tachtigste verjaardag, 23 augustus 2019, bracht Albert Megens zijn dichtbundel Tachtig uit. Tachtig gedichten gekozen uit zijn oeuvre vanaf 1962. Daarbij viel nog eens op dat Megens’ woordkeuze door de jaren heen mogelijk wat evolueerde, maar dat zijn thematiek steeds dezelfde bleef: de aarde en de hemel en tal van verbindingen daartussen. In zijn poëzie stond zijn vader voor de aarde – hij pist letterlijk een kuiltje in het zand – en vertegenwoordigde zijn moeder het voortleven na de dood. Albert Megens heeft haar na haar vroege dood op vijfenveertigjarige leeftijd – hij zelf was net zestien geworden – met zich meegedragen en herboren laten worden in zijn poëzie. Dat gebeurde letterlijk in het ontroerende gedicht Dagje aan zee (1998) waarvan de slotregels luiden:
Tot waar het water brak,
heb ik haar gedragen,
tot waar het schuim
haar naar de lippen steeg
en zij zich met een schreeuw
uit mij bevrijdde.
Tussen de hemel en de aarde paradeerden in Megens’ gedichten de zwoegers uit de Eerste Wereldoorlog die hij bezong in de bundel Liedjes voor een soldaat. De lijdende mens tekende hij ook via de wielrennerij. In zijn bundel Requiem voor een wielrenner vroeg hij daarbij speciaal aandacht voor jonggestorven coureurs. Hij maakte sowieso vaak gedichten voor de uitvaart van jongeren in het algemeen. Dat gebeurde op zo’n natuurlijke wijze dat het leek of het zijn roeping was woorden te spreken die de gewetenloze dood een plaats kunnen geven, hoe onwelkom hij ook is.
Als leraar aan MAVO en VMBO bleek hij vooral begaan met degenen met wie het fysiek of geestelijk niet zo goed ging. Megens was solidair met de zwakkeren, met hen die de pineut zijn en hij richtte monumentjes voor hen op zoals anderen dat doen voor de geslaagden in het leven. Zijn bundel over de textielindustrie van weleer, Hoe leeg het was en hoe schoon, uit 2009 bezingt de veronachtzaamde Tilburgse textielarbeiders en veegt de textielbazen en de kerkelijke autoriteiten van vroeger de mantel uit.
Als het niet zijn gevoel voor rechtvaardigheid betrof, had Megens een broertje dood aan zijn stem verheffen. Hij omarmde de tederheid en zocht harmonie. Dat onderstreepte hij in de bundel Tachtig nog eens met drie gedichten die de bundel afsluiten: ‘Alleen het zwijgen overleeft’. Dat zwijgen is meer dan gewoon maar zwijgen. Het is de stilte die blijft hangen als we zijn gedichten gelezen hebben en ze nog even tot ons door laten dringen. Een stilte waarin niet alleen droefenis past, maar vaak ook een glimlach, omdat Megens een dichter is die de pijn verdraagzaam maakt. Zijn gedichten zijn monumentjes van geloof, hoop en liefde voor ongelovigen. (jvdv)
Aanvulling: In een eerdere versie van dit artikel is ten onrechte gemeld dat Tachtig de laatste bundel was van Albert Megens. In mei 2022 verscheen van zijn hand de bundel Mooiste jurk en andere Godsgedichten.
Lieve fijne Albert Megens,
De fijnste leraar die ik kende op de middelbare school.
Nederlands werd iets bijzonders door zijn inspirerende manier van lesgeven.
Praten over de dingen in het nieuws, samen een boek bespreken, een spiegel tekenen op het schoolbord, voorlezen van passages. Altijd vriendelijk, altijd geïnteresseerd.
Heel bijzonder!!
Rust zacht….
Een grote vriend is heengegaan zal die vriendschap van al die jaren erg missen, rust zacht Albert nu weer samen met Trees
Heel fijne man!!Heb er goede herinneringen aan.
Een hele bijzondere en warme persoonlijkheid die de warme kant maar ook koude kant van ons mensen heel goed wist te raken.
Dankbaar voor de dingen die ik van hem geleerd , en zonder dat ik het wist , overgenomen heb. ?
Warme herinneringen aan een betrokken leraar en mens.
Een bijzonder mens is van ons heengegaan..
Albert is een van de liefste en warmste persoon die ik ooit ben tegengekomen. Hij heeft ons begeleid bij het overlijden van onze dochter Maartje. In 2019 heeft hij een boek over haar uitgebracht. “een ode aan Maartje” Op haar verjaardag en sterfdag kwam hij altijd een bloemetje of een plantje brengen naar haar graf. Vaak zaten we dan samen op het bankje te praten. Hij was zo’n steun. Had altijd de juiste woorden van troost. We zouden binnenkort weer samen naar haar graf gaan. Lieve Albert je bent nu bij je lieve vrouw. Rust zacht. Ik zal je missen x
Als leraar leerde Albert ons niet alleen van literatuur te houden, maar ook van muziek! Onvergetelijke momenten als de naald van de pick up in de eerste groeven van de LP van de Allman Brothers Band viel en de jankende gitaren uit de speakers knalde! Mede dankzij Albert ben ik ook muziek gaan waarderen, muziek die je steun kan geven op de momenten dat je die nodig hebt. Muziek die meer zegt dan 100 woorden! Albert was de fijnste, tofste leraar , waarvan ik ooit les heb gehad. Ik zal hem nooit vergeten!
Lieve meneer Megens,
Op de mavo was daar een kamertje. Achter de thee en chocomelcorner van conciërge meneer Verhagen. Dat kamertje… je kon daar heen als je problemen had. Het kamertje van meneer Megens. Hoe vaak ben ik er eerst alleen langs gelopen….. zou ik gehoord worden, geloofd? Als ik daar naar binnenging zou dat gevolgen hebben. Wat ben ik blij dat ik destijds als jong meisje de stap heb durven nemen. Eindeloos gesproken en gehuild daar. En meneer Megens was begripvol en lief. Hij liet me in m’n waarde en bood die helpende hand. Door zijn daadkrachtige optreden kreeg ik een nieuwe kans in een pleeggezin. Vervolgens liet hij mij niet vallen en kwam me met regelmaat opzoeken. Tot vorig jaar dronken we in Kaatsheuvel regelmatig koffie en kletsten we bij. Altijd maakte je me complimenten. De laatste keer zei je: ‘als ik naar jou kijk, weet ik dat mijn werk zin heeft gehad’ . Een compliment voor ons beiden. Meneer Megens: dank dank dank!!! Ik zal je nooit vergeten.
Een fijne leraar waar je echt iets van leerde.
Rust zacht
Een geweldige Brabantse persoon is niet meer. Albert Meegens heeft zich zeer verdienstelijk gemaakt op velerlei gebied voor onze gemeente Loon op Zand.
Zo heeft hij o.a. vele jaren bij de jaarlijkse Dodenherdenking in onze gemeente op zijn karakteristiek wijze de voordrachten over diverse personen gehouden op 4 mei.
Op speciale wijze wist hij steeds de juiste typering van personen uit de oorlogsjaren te vertellen.
We zullen hem erg missen.
Wij wensen de nabestaande veel sterkte.
Namens werkgroep 4 mei, Frans van Dongen voorzitter
Voor Albert
Zijn grote handen vormen zich plechtig samen
Traag en sonoor als een kerkklok klinkt zijn gebed
Nu niet eens het altijd durende Ja en Amen
Door hem worden de puntjes op de ie gezet.
Bedankt Albert je heb mijn brillenglazen van het leven regelmatig opgepoetst
Een prachtig in memoriam en ontroerende reacties/naschriften.
In zijn rijke nalatenschap aan gedichten blijft Albert nabij.
Mooi ‘in memoriam’…