Van singer-songwriter JW Roy is een nieuwe cd met boek verschenen, Kouwe Kermis. De muzikant woont in de Randstad maar peinst er wel eens over om terug te keren naar zijn geboortedorp Knegsel. In zijn liedjes klinkt de melancholie naar de Kempen door, zonder al teveel sentiment.
Door Henk van Weert
Hij peinst er wel eens over. In de Randstad de boel de boel laten, het handeltje oppakken en alles weer laten neerploffen in het zuiden. In de Kempen, in Knegsel, waar de kleine Jan Willem Roy opgroeide. Maar de vijftiger JW Roy kent de praktische bezwaren, weet dat zijn gezin in het westen is geworteld en dat je dat niet als een ouwe stoel met je mee kunt slepen. Je zou er een volbloed depressie van kunnen oplopen, maar bij singer-songwriter JW Roy liep de melancholie over het geboortedorp uit op een nieuwe cd met boek, Kouwe Kermis. Het is zijn manier om zijn hang naar de eenvoud van weleer uit te drukken.
Ach, hoe mooi is de weg naar het geboortedorp geplaveid met weemoed en verlangen. Het is goede brandstof voor een boek, een lied, een schilderij, desnoods een rap, mits je er maar niet te veel sentiment bij knoeit. Gelukkig houdt JW Roy maat in de acht liedjes op Kouwe Kermis, dat een prettige plaat is geworden. Hij maakte er met Erik Jan Harmens ook een flankerende podcast over Knegsel bij.
Oergrond
Liedjes over de oergrond, ze zijn van alle tijden. Wim Sonneveld en zijn tekstschrijver Friso Wiegersma kloonden ooit uit het Frans hun ballade Het Dorp bij elkaar. Waar La Montagne van Jean Ferrat de bewieroking is van een berggebied in de Ardèche (inclusief rondkwetterende zwaluwen en andere faunageluk) is de Nederlandse bewerking Het Dorp een loflied op het Deurne van vroeger. Het is anno nu nogal een zalvend lied over het onbezorgde bestaan van slagerij J. van der Ven en de boerenkind’ren in de klas. Nee, dan Bruce Springsteen in My Hometown. Allemaal ellende daar in Freehold, maar toch: ‘Son, take a good look around. This is your Hometown.’
Ik ken Knegsel nauwelijks. Als ik JW Roy mag geloven is het net zo’n geluksoord als mijn eigen geboortedorp Handel, jawel het mooiste kerkdorp van Gemert. Ik heb er minder lang gewoond dan JW Roy in Knegsel – mijn eerste tien jaar – maar ik denk dat ik precies weet wat hij bedoelt met Kouwe Kermis. Als er in Handel in die tijd iemand dood ging, kwamen de buren een pan soep brengen. Niet omdat ze dachten dat je honger had, maar omdat zij je zonder veel woorden te verspillen wilden troosten en ontzorgen, zoals dat nu heet. Zo zal het in de Kempen ook wel zijn gegaan.
Breekbaar
Het geboortedorp, dat is ook de herinnering aan bijzondere mensen. Ze blijven decennia bij je en je blijft ze maar over de bol wrijven, zodat ze met de tijd steeds meer beginnen te glimmen. Voor JW Roy is dat Mientje van den Boogaard, de moeder van een vriend bij wie het achterom altijd kermis was en is. Op Kouwe Kermis zingt hij een breekbaar liedje over haar. ‘Zoals zij door het leven danst / daar kunde alleen maar een bietje jaloers op zen.’
Datzelfde doet hij in ‘Verloren Zoon’ met zijn vader Wim Roy, de dorpsslager die nogal een aanpakker was. Ooit zette pa de lokale snackbar Van Buul opnieuw in de verf en in ruil daarvoor mocht hij daar zijn leven lang gratis friet komen halen. Kom daar maar eens om in Diemen, waar JW Roy nu woont.
Mijn Mientje was Maria Kruysen, telg uit de Brabantse kunstenaarsfamilie Kruysen. Zij woonde jarenlang in een hutje in onze tuin. Zo arm als de rat in ons kolenhok, eenzaam, maar elke dag in de weer met penseel en olieverf. Als kleuter stond ik naast haar in dat hutje te kijken hoe al die verf op een doek terechtkwam. Als mijn ouders weg moesten, paste Maria op mij. Ze was magie voor me.
Natuurlijk was er de kerk in Knegsel. Die kerk is zo klein dat de mensen wel eens vertelden dat ze hem telkens binnenzetten als het ging regenen. JW was er misdienaar, net als ik in Handel. Maar mijn herinnering gaat toch vooral uit naar de meimaand, als van verre de bedevaartgangers naar Mariaoord Handel kwamen. Wapperende geelwitte banieren, drommen mensen in het processiepark. Ook nu nog komen ze, die pelgrims, onder meer uit Valkenswaard. En misschien ook wel uit Knegsel, waar Jan Willem Roy ooit op de kermis het leven kon laten zweven en volmaakt gelukkig weer op de grond belandde.
JW Roy, Kouwe Kermis (cd met albumboek).
Onder meer verkrijgbaar via www.jwroy.nl
Podcast: In de serie Naar Huis van Trouw/Erik Jan Harmens, ‘In Knegsel voelt JW Roy zich nog altijd rustig worden.’
Première Kouwe Kermis, 19 en 20 maart 2022 in De Leenhoef in Knegsel. De achtdelige tv-serie Kouwe Kermis begint op 5 maart op Omroep Brabant.
Foto WJ Roy boven dit artikel > Femke Hoogland
Henk van Weert werkte tot 2016 als journalist bij het Eindhovens Dagblad. In zijn loopbaan van bijna veertig jaar was hij (sport)verslaggever, economie-redacteur, chef van de kunstredactie en hoofdredacteur. Als amateurfotograaf legt hij zich in het bijzonder toe op het maken van portretten. Van Weert gaat als nieuwe medewerker regelmatig op pad voor Brabant Cultureel. Dit is zijn eerste bijdrage.
© Brabant Cultureel 2022