Na Breda, Eindhoven, ’s-Hertogenbosch en Tilburg heeft Helmond nu ook zijn Van Gogh Mural, een muurschildering als eerbetoon aan Vincent van Gogh. De Rotterdamse kunstenares Ilse Weisfelt beschilderde vier pilaren onder de Kasteel-Traverse, de doorgaande route in het centrum. Het is de derde grote muurschildering in de stad. Op korte termijn volgen er nog enkele met een ander thema.
door Anja van den Akker
Wat hebben Vincent van Gogh en Helmond met elkaar gemeen? Tsja, dat wist kunstenares Ilse Weisfelt (1988) ook niet precies toen zij werd gevraagd om een Van Gogh muurschildering te maken in deze stad. “Het verhaal ging dat de moeder van Vincent ooit een been brak toen ze in Helmond uit de trein stapte, waarna Vincent naar het ouderlijk huis in Nuenen kwam om haar te verzorgen”, vertelt ze. Volgens andere verhalen zou zijn – vrij onbekende – broer Cor een tijdje in Helmond bij machinefabriek Begemann hebben gewerkt. Maar daar kom je als kunstenaar niet zo ver mee.
Zodoende koos Weisfelt voor een wat bredere aanpak. Arbeiders en boerengezinnen op het Brabantse platteland zijn toch onderwerpen die Vincent van Gogh veelvuldig heeft verbeeld. Dus ging zij daarmee aan de slag. “Aanvankelijk schilderde Van Gogh nog heel donker. Dat latere typische blauw en oker heb ik heel bewust verwerkt”, zegt Weisfelt. Dat zij van huis uit illustrator is, zie je duidelijk in haar aanpak terug. Weisfelts schilderingen zijn wars van opsmuk, bijna cartoonachtig. Ze werkt met een minimaal kleurenpalet, zonder mengvormen. “Dat illustratieve karakter contrasteert heel mooi met het realistische dat we hier in Helmond al hebben”, aldus Hans van den Berkmortel, lid van de adviescommissie voor dit project. “Eigenlijk kun je als stad tegenwoordig niet meer zonder street-art”, constateert hij.
Weisfelt heeft het werk van Van Gogh uitgebreid bestudeerd. Niet alleen zijn schilderijen en schetsen maar ook de houtsnedes van anderen – met krachtige lijnvoeringen – die hem zo heftig inspireerden. “Daarom heeft dit kunstwerk ook veel schuine lijnen”, legt Weisfelt uit. We zien een boerin die bukt, een tarweveld, thuiswevers en aardappelpoters. “Nee, geen aardappeleters”, lacht ze als we dit beroemde schilderij uit Van Goghs beginperiode aanhalen. “Ik heb deze onderwerpen een heel eigentijdse, abstracte vorm gegeven.”
Weisfelt, die als illustrator afstudeerde aan de Akademie voor Kunst en Vormgeving St. Joost in ’s-Hertogenbosch, werkt normaliter veel digitaal, maar in Helmond kwam de ambachtelijke verfkwast tevoorschijn. Omdat de schildering semi-overdekt ligt, is de verwachting dat de kleuren wel een tijdje meekunnen. Ook de angst dat er overheen wordt gespoten, is klein. Van den Berkmortel: “Street-art en graffiti kunstenaars hebben respect voor elkaars werk. Daar blijf je vanaf.”
De Van Gogh muurschildering is een initiatief van de organisaties Van Gogh Brabant en Zuidlijn, terwijl in dit geval ook de Helmondse Stichting Carat financieel heeft bijgedragen. Zuidlijn wil via kunstzinnige projecten spoorzones van de vijf grote Brabantse steden met elkaar verbinden. Dat moeten we ruim zien, want de kunstwerken liggen soms vrij ver van de spoorlijn.
Carat, gevormd door Helmondse ondernemers, wil met culturele bijdragen de stad een stukje leuker maken. Beelden, poëzie, concerten en inmiddels ook al twee muurschilderingen: op de openbare bibliotheek en op het appartementencomplex aan de Parklaan. Wim Kuypers, voorzitter van de kunstcommissie van Carat, wil nu doorpakken. “Twee murals erbij per jaar, dat is haalbaar.”
De eerste grote muurschildering uit de koker van Carat verscheen in september 2018 op de openbare bibliotheek. Zenk One, ofwel Robin Nas uit Breda, liet zich inspireren door de bekende Helmondse kunstschilder Lucas Gassel (ca. 1490- ca. 1570), aan wie in 2020 in de stad veel aandacht wordt besteed. Een glooiend landschap en de plooien van een enorme jurk, illustratief en realistisch tegelijk, geven het tafereel van liefst vierhonderd vierkante meter veel dynamiek. De voorstelling verwijst mede naar de historie van Helmond als textielstad. De kunstenaar heeft heden en verleden subtiel met elkaar verweven.
Totaal anders van karakter is de tweede muurschildering, die in mei 2019 werd onthuld. Studio Giftig uit Veldhoven (Kaspar van Leek en Niels van Swaemen) zetten een enorme ridder op het appartementencomplex aan de Parklaan. Het is de edelman Hezelo van Helmond, eerste naamdrager van Helmond en bezitter van burcht De Haghe waar tegenwoordig de woonwijk het Haagje ligt.
De Stichting Carat en de gemeente Helmond hebben al een paar mooie locaties op het oog voor de volgende muurschilderingen. Minimaal nog drie in het centrum, waarbij de naam van de Amerikaanse kunstenaar Kool Koor al vaststaat. Volgens Wim Kuypers is het niet ondenkbaar dat later ook minder centrale plaatsen worden opgefleurd met een schildering. Want kunst en cultuur passen overal.
© Brabant Cultureel 2019
Reacties (1)